Tuesday, January 18, 2022

माऊली

खरेपणाची प्रत्येकाची व्याख्या वेगळी असते ना बयो... म्हणजे बघ पुढची दिशा सापडेपर्यंत तुझ्या घरात रेंगाळतेय मी हे माझं खरं ,पण जगाच्या मते मी तुझ्या घरावर हक्क सांगतेय.. हेही त्यांच्यासाठीचं खरं आहेच ना...कोणाच्या घरावर खरंच असा हक्क सांगत येत असेल का गं? म्हणजे त्या वास्तू वर गाजवता येत असेलही कदाचित पण घर?? ते तर तुझं च असले न कायम.... नक्की हसशील हे वाचून आणि म्हणशील, अगं तुझं माझं असं काही वेगळं असतं का... आणि इथवरच्या प्रवासात इतकं सारं गमवल्यावर अजून कशा कशावर हक्क सांगायचं सोस उरेल का गं.. नकोच ते..  हे घर म्हणजे फक्त आसरा..काही क्षणाची विश्रांती.. भिरभिरल्या मनाला वाटेला लागेपर्यंतचा थांबा एक.. इथे कायमचा मुक्काम कोणाचा नाही.. जिथे उद्याचा भरोसा नाही तिथे कसल्या ग हक्काच्या बाता... बघ तुझ्या घरात अगदी तुझ्यासारखं बोलायला लागले.. तुझ्यासारखं लिहायला लागले.. आस एकच.. कधीतरी तू परतून आल्यावर माझ्या ह्या असण्याला तुझा स्पर्श व्हावा.. तू म्हणायचीस बघ... रिकाम्या वास्तुतही शब्द असतात आवाज असतात... सूर असतात.. ऐकणारा फक्त एक कान हवा....
अरे हो तुला सांगायचं राहिलंच काल पहाटेस जाग आली ती मधुर सुरांनी..अगदी जवळ आपल्या अंगणात कोणीतरी अवीट भक्तीने गात होत बहुदा.. सुरुवातीला जरा गडबडले, घाबरले सुध्दा म्हणजे बघ ना मी इथे तुझ्या आडोशाला इतके वेळा आले की आता नाही म्हणाले तरी हा परिसर ,शेजार ओळखीचा झालाय. आणि त्यापैकी आजवर  असं इतकं आत कोणीच आलं नव्हतं..अंगणाची वेस सहसा कोणी ओलांडली नाही हो नं?म्हणून तर गोंधळलेल्या मनाची नीट उस्तवार करायला तुझ्या घरी कायमच एकांत मिळत आलाय आणि आज पहिल्यांदा हा आवाज... आवरून बाहेर आले आणि समोर दिसला तो.. पोरसवदा किंवा त्याहीपेक्षा लहानसा तो.. आणि कानावर आली त्याची हाक.." माऊली".. 
माऊली घाबरु नका पहाटेसच आलोय.. तुमच्यासारखाच मीपण एक वाटसरू.. माऊलींच्या घराचा आसरा घ्यायला आलोय... गंमत वाटली बघ मला... म्हंजे बघ ना मघशी तुला हक्काच्या गोष्टी सांगत होते आणि हा आला तुझ्या.. माझ्या बयोच्या आणि त्याच्या माऊलीच्या घरावर हक्क सांगायला... हसूच आलं एकदम तसा तोही हसला.. निर्मळ हसू... म्हणतो कसा, माऊली वाट दिसेल तिथे माझा मार्ग, आभळातल्या देवावर श्रद्धा आणि त्याच्याच कृपेने ही भटकंती.. हा उत्सुकतेचा प्रवास...वहीवाटेचा मार्ग आहेच हा मार्ग हरवला तर मग तोवर नवे मार्ग शोधायला काय हरकत.. माऊली प्रवाही असायला हवं जगणं हो नं.... नाविन्याची ओढ असायला हवी.. विसावा हवा प्रवासात मान्य पण त्यालाही वेळेचं बंधन हवं माऊली.. कौतुक वाटलं गं आणि नकळत तुलना ही आली मनात... हो स्वत :शीच तुलना...
 सकाळ झालीय बयो आता... निघायला हवं आता... विसावा संपवून नवी वाट शोधायला हवी आता... उत्सुकतेेची पाऊलवाट... येतेस??

Saturday, April 6, 2019

वाडा

हिरव्याकंच रानातलं काळंभोरं दगडी घर....घर कसलं वाडाच म्हणायला हवा.. नितळ काळ्या पाषाणांचा  भलाथोरला वाडा...आषाढातली पावसाची संततधार ह्या लाल कौलांच्या वाड्याला प्रेमाने न्हाहू घालायचा... अन त्याच्या स्वच्छ गोंडस रुपाकडे बघत तो पाउसही खुळावायचा... नेमका होता तरी कसा हा वाडा?
           तर हा भलाथोरला वाडा होता नेटक्या दिंडी दरवाज्याचा... बाहेरच्या कोणालाही, प्रवेशालाच ह्या वाड्याच्या मोठेपणाचं दडपण नको म्हणून मुद्दाम हा दिंडी दरवाजा असा..हिरव्यागार आंब्याच्या पानांच्या तोरणांनी सजलेला.. बाप्पाची गोंडस मूर्ती ल्यालेला.. स्वागतच मुळात कसं प्रसन्न व्हायला हवं .... तर अश्या ह्या दिंडी दरवाजातून आत जाताच भली थोरली ओसरी... अन ओसरी पल्याड सुंदर चौक... तुळशीवृन्दावनाचा .. अहाहा!! नुकत्याच लावलेल्या ताज्या उदबत्तीचा कसा मस्त सुवास अख्ख्या  चौकात दरवळतोय नं ... हं  तर हा चौक ह्या अख्ख्या वाड्याचा आत्मा बरं का .... काय नाही व्हायचं म्हणताय  त्या चौकात..अगदी वाळवण, कांड्णापासुन ते अभ्यास,गोष्टी, कवितांपर्यंत सगळं .. आखीव रेखीव..काळ्या सुपीक मातीचा चौक ....त्याच्या चारही बाजूंनी स्वछ पडवी नेमक्या खांबांवर तोललेली...दगडी फ़रश्यांनी मढवलेली... अन हो ह्या पावसाळ्यात पागोळ्यांच्या दागिन्यांनी सजलेली पडवी... ह्या पडवीतून वरच्या मजल्यावर जायचा अंधारा जिना.. लाकडी कोरीवकामाचा.. कोणी म्हणे परदेशातून आणला होता तो..तर  कोणी म्हणे पेशव्यांच्या काळातला आहे...होताच तसा भारी म्हणा तो.... वरच्या मजल्याला कौलारू छप्पर.. उन्हाळ्यात त्यातून कवडश्यांची सुंदर रांगोळी बनायची जमिनीवर.... तासंतास निरखत बसावी अशी रांगोळी...वरच्या निजायच्या खोल्या ह्या अश्या भल्यामोठ्या.. पण मोकळ्या.. त्यांना प्रत्येकालाच  डोंगराकडे उघडणार्या लोखंडी गजांच्या खिडक्या.. वाड्यातल्या नव्या सुनांचं दड्पलेपण ह्या मोठ्या खिडक्यातच तर अलगद  विरून जायचं...तासंतास बघत बसलं तरी कंटाळा येणार नाही आणि नजर ठरणार नाही असा लांबच लांब पसरलेला आसमंत....हरेक ऋतूत बदलणारा आसमंत... प्रत्येक खोली म्हणूनच नेहमी प्रकाशाने भरलेली.... खालच्या चौकातून पडवीत आलं की उजव्या हाताला देवघर... नुसत्या नावानेच नतमस्तक व्हावं असा सगळा तिथला कारभार...मोजकेच देव.. गंध फुलात सजलेले.... अन मंद समईच्या प्रकाशात उजळलेले... आरतीच्या स्वरात डोलणारं देवघर बघितलं की हात नकळत जोडले जातात... देवघराच्या बरोबर समोर कोठीघर.. हे काही विशेष नाही... पण तिथे डोकावतो न डोकावतो तो नाकात एक दरवळ जाणवतो... वहिनीनी टाकलेल्या हिंग कडीलिंबाच्या फोडणीचा...उन उन शिजणार्या भाताचा..खरपूस भाजल्या जाणार्या भाकरीचा.. अन सोबतच कानावर येतो आवाज किण्किण्नार्या बांगड्यांचा,टचटचणार्या जोड्व्यांचा.. अन हलक्या आवाजातल्या कुजबुजीचा..सगळा घरातला आतला मामला.. पण तरी ऐकत राहावा असा... अरे हो हे स्वयंपाकघर बरं का...अन त्याआधी माजघर होतंच.. पण ते कायम अंधारं.. स्वयंपाकघराच्या पल्याड मात्र हा असा मोठ परस..फळाफुलांनी लगडलेला..तरी नीटपणे राखलेला... अन त्या पल्याड खोलच खोल विहीर.... हि मात्र कायम गुढ राखत आलेली....

            तर हा असा वाडा... भलाथोरला तरी आपलासा....कोणालाही सामावून घेणारा...
कधी कधी काही फ्रेम्स डोक्यात फिट्ट बसलेल्या असतात नं... डोळे बंद करताच आपोआप सरकत जाते अशी एकेक फ्रेम.. सहज.. अलवार...

Wednesday, July 26, 2017

अंदाजानेच तर आलोय इथवर

अंदाजानेच तर आलोय इथवर
चुकत माकत, ठेचाळत... 
अंदाजानेच शोधल्या वाटा ... 
तसे तर जन्मापासूनच सारे अंदाज.. 
अगदी मरणापर्यंत सोबतीला... 
तळपत्या वैशाखाचे अंदाज 
बहरत्या श्रावणाचे अंदाज...
पावलापावलावर आजमावणारे अंदाज
तरीही चुकलेलेच बरेचशे..
इतके सवयीचे झालेत हे कि
आताशा नकळतपणे मनात
अनोळखी मनाचेही अंदाजच ...
ठीकच आहे म्हणा....
पण म्हणून ...

एका अवघड क्षणी जोडलेलं नात
वर्षानुवर्ष अंदाजानेच खेचायचं ..????
का???

Friday, July 21, 2017

उसी गली के उसी नुक्कड पे-3

कोर्नर का वो लंबासा लम्पपोस्ट
और उसके निचे खडा छोटासा वो..
अपने सपनोंकी उंचाई नापता हुआ..
कुछ अजीबही चमकति थी उसकी आंखे
उस उंचे लम्प की पीली रोशनीमे..
एक अलगही चाह थी उसे..
और..
और..
हा और शायद इंतजार था उसे..
ना ना... कोई मेहबुबा ना थी
ना ही ये कोई आशिक़ था..
वो इंतजार तो बस अपने मौत का था..
कहने को तो पागल कह भी देते लोग उसे..
उलझे हुए सवालोंमे सुलझा हुआ पागल..
सतरंगी ख्वाब देखनेवाला जिद्दी पागल...
हर एक पल मर्जीसे जीनेवाला पागल...
और्..
मौत की चाह मे सांसे गिनता वो पागल..
.
.
.
.
.
.
लेकीन किसी ने कुछ ना कहा..
शायद उन मे भी कही छुपा था
वो पागल.......
और शायद इसीलिये.....
.
.
.
.
.
उसी गली के उसी नुक्कड पे
वो आज भी खडा है..
सपनो से भरा उसका हर पल
उस इंतजार मे जीता हुआ

उसी गली के उसी नुक्कड पे-2

वैसे तो हमेशा ही भीड होती थी
उसी गली के उसी नुक्कड पे
वो फिरभी रहा अकेला
अपनेमे ही खोया हुआ..हमेशा..
कभी हसता था..
कभी गाता भी था..
अपने ही धुन मे ना जाने
क्या क्या छुपाता था..
दर्द तो देखा है 
हरेक ने उसकी आंखोमे
गम का वो आसु लेकीन
न जाने कहा छिपाके रखा था
उसे मिले हर शख्स के मन मे 
रहा हमेशा एक सवाल
उसकी हसी मे छिपे उस सन्नाटेका
दर्द से भरी उन मुर्दा आखोंका..
और्..और् ...
उससे जुडे उसके खालीपनका..
किसीने पुछा होता तो शायद जवाब मिलता..
पर..शायदही.. क्योंकी..
.
.
.
.

उसी गली के उसी नुक्कड पे
वो आजभी खडा है
थोडा घबराया...थोडा सहमासा.

उसी गली के उसी नुक्कड पे

उसी गली के उसी नुक्कड पे
वो दिखता था कभीकभी
थोडा घबराया…थोडा सहमासा..
न जाने क्या खोया है उसने
जो ढूंढता है दिनरात
कभी खुले आसमान मे
तो कभी कोने मै फ़ैली उस रेत मे
आते जाते लोग देखते थे उसे
कुछ हसते थे..कुछ रोते भी थे
पर ना पुछा किसिने के
“बाबा क्या ढुंढ रहे हो?
खोया हुआ बचपन
गुजरी हुइ जवानी
या…या…आनेवाला कल?”
पुछते तो शायद जवाब मिल जाता
उन खाली आंखोमे छिपे सवालोंका
जिसे वो अक्सर ढुंढा करता था
उन टुटे तारोंमे..पत्थर की लकिरोमे…
लेकिन्….
.
.
.
.
.
उसी गली के उसी नुक्कड पे
वो आजभी खडा है
थोडा घबराया…थोडा सहमासा..

Thursday, July 20, 2017

वस्ती

लाल पिवळ्या भिंतींची ,
थेंब थेंब गळत्या छपरांची
चिंब ओल्या शेंबड्या पोरांची
अन कातावलेल्या आयांची
.
.

अस्वस्थ चिखल वस्ती....

 एका रात्रीत उगवणारी
दुसर्या रात्रीत विझणारी
अन तरी सवयीचीच भासणारी
 जुन्या जाणत्या रस्त्यांवरची
.
.
.पावसाळी वस्ती...

भर पावसाळी पहाटे 
निद्रीस्त रस्त्याच्या कडेला तेव्ह्ढी जाग
 दाराशीच निर्धास्त पहुडलेली
कळकटल्या चेहर्यावरची गोंडस 'निरागसता'
 काळ्याकुट्ट आभाळाला छेदत जाणारी
खरपुस खमंग धुरांची 'वलयं'
उगवत्या दिवसाच्या चिंतेने 
तारटावलेले लाल डोळे आणि..
आणि तीन आडोश्यात
स्वत:ला लपवणारी तरी डोकावणारी लाज
.
.

.....अन....
.....अन...
नेमकं निरागसता, धूर, चिंता टाळत
 फक्त ह्या लाजेच्या शोधात 
रस्त्याच्या 'त्या' टोकावरची
 हपापलेली वस्ती.....ह्म्म....सभ्य वस्ती...